Χαραλαμπάκης Χριστόφορος

Γλωσσολογία-Διαλεκτολογία

Χαραλαµπάκης Χριστόφορος (Ἀνατολὴ Ἱεράπετρας 1948, 2022). Ὁµότιµος καθηγητὴς Γλωσσολογίας τοῦ ΕΚΠΑ, ἐπίτιµος καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστηµίου τοῦ Βουκουρεστίου καὶ ἐπίτιµος διδάκτορας τοῦ Δηµοκριτείου Πανεπιστηµίου Θράκης. Πτυχιοῦχος (1971) τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστηµίου Ἀθηνῶν. Συνέχισε µεταπτυχιακὲς σπουδὲς στὸ Πανεπιστήµιο τῆς Χαϊδελβέργης. Τὸ 1976 ἀνακηρύχθηκε διδάκτορας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστηµίου τῆς Κολωνίας. Διετέλεσε συντάκτης τοῦ Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ τῆς Ἀκαδηµίας Ἀθηνῶν (1977-1983), εἰδικὸς ἐπιστήµονας (1979-1981), ἔκτακτος καθηγητὴς (1982) καὶ καθηγητὴς πρώτης βαθµίδας (1983-1993) στὴν Φιλοσοφικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστηµίου Κρήτης, ἀπ’ ὅπου µετακλήθηκε στὸ Παιδαγωγικὸ Τµῆµα Δηµοτικῆς Ἐκπαίδευσης (1993-2000) τοῦ ΕΚΠΑ. Τὸ 2000 µετακινήθηκε στὸν Τοµέα Γλωσσολογίας τοῦ Τµήµατος Φιλολογίας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ ἴδιου Πανεπιστηµίου. Δίδαξε ὡς ἐπισκέπτης καθηγητὴς στὰ Πανεπιστήµια Münster, Ἀθηνῶν, Κύπρου, Θράκης, Γρανάδας καὶ Frederick University, Λεµεσός. Ἔχει δώσει σειρὰ διαλέξεων µὲ θέµατα τῆς εἰδικότητάς του σὲ 42 Πανεπιστήµια τῆς Εὐρώπης, τῆς Αὐστραλίας, τῶν Ἡνωµένων Πολιτειῶν τῆς Ἀµερικῆς, τῆς Κίνας καὶ τοῦ Μεξικοῦ. Πραγµατοποίησε διάφορες ἔρευνες στὰ Πανεπιστήµια τῆς Βόρειας Ντακότα τῶν ΗΠΑ, τοῦ Reading καὶ τοῦ Cambridge. Ὑπῆρξε Πρόεδρος τοῦ Ἀνωτάτου Συµβουλίου τῶν Εὐρωπαϊκῶν Σχολείων, Ἐθνικὸς ἐµπειρογνώµονας γιὰ τὴν γλωσσικὴ τεχνολογία στὴν ἁρµόδια Ἐπιτροπὴ τῆς Εὐρω­παϊ­κῆς Ἕνωσης, Μόνιµος ἀναπληρωτὴς ἐθνικὸς ἐκπρόσωπος στὴν Ἐπιτροπὴ Παιδείας τοῦ Συµβουλίου τῆς Εὐρώπης, Ἀντι­πρόεδρος τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου καὶ τοῦ Κέντρου Ἐκπαιδευτικῆς Ἔρευνας. Ἔχει τιµηθεῖ (2015) µὲ τὸ Παράσηµο τοῦ Τιµίου Σταυροῦ τῶν Ἀποστόλων Παύλου καὶ Τίτου, τὴν ὕψιστη διάκριση τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης. Εἶναι Μέγας Ἄρχων Διδάσκαλος τοῦ Γένους τοῦ παλαιφάτου Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας (2018) καὶ Ἰσόβιο µέλος τοῦ Ριζαρείου Ἱδρύµατος. Ἀνήκει ἢ ἀνῆκε στὴν ἐκδοτικὴ ἐπιτροπὴ 16 ἐπιστηµονικῶν περιοδικῶν, µεταξὺ τῶν ὁποίων: Γλωσσολογία, Journal of Greek Linguistics, Μαντατοφόρος, Scandinavian Journal of Byzantine and Modern Greek Studies. Ἐπέβλεψε 11 διδακτορικὲς διατριβές. Ἔλαβε µέρος σὲ 15 ἐρευνητικὰ προγράµµατα. Εἶναι µέλος 18 ἑλληνικῶν καὶ ξένων ἐπιστηµονικῶν ἑταιρειῶν. Ἔχουν διοργανωθεῖ πρὸς τιµή του δύο συνέδρια (Κρητικὴ διάλεκτος, Νίκος Καζαντζάκης) καὶ ἔχουν ἐκδοθεῖ τὰ σχετικὰ Πρακτικά. Ἀπὸ τὰ 15 βιβλία ποὺ ἔχει συγγράψει, τὰ 5 εἶναι συγκεντρωτικοὶ τόµοι: Νεοελληνικὸς λόγος (1992), Γλωσσαλγήµατα (1997), Γλωσσικὴ καὶ λογοτεχνικὴ κριτικὴ (1998), Κρητολογικὰ µελετήµατα (2001), Ἡ γλώσσα καὶ τὸ ὕφος νεοελλήνων λογοτεχνῶν (2021). Τὰ βιβλία Γλώσσα καὶ ἐκπαίδευση (1994) καὶ Τὸ γλωσσικὸ ζήτηµα (2019) καινοτοµοῦν σὲ πολλὰ σηµεῖα. Οἱ πρωτότυπες ἐρευνητικὲς ἐργασίες του, στὴν ἑλληνική, τὴν γερµανική, τὴν ἀγγλικὴ καὶ τὴν γαλλικὴ γλώσσα, ἀνέρχονται σὲ 200, ἀπὸ ἕνα σύνολο 550 δηµοσιεύσεων, οἱ ὁποῖες ἅπτονται τῶν τοµέων τῆς θεωρητικῆς γλωσσολογίας, τῆς σηµασιολογίας τῆς ἐτυµολογίας, τῶν µεταφραστικῶν δανείων τῆς ὑφολογίας, τῆς κοινωνιογλωσσολογίας, τῆς ἐκπαιδευτικῆς γλωσσολογίας, τῆς γραµµατικῆς, τῆς ἱστορίας τῆς γλωσσολογίας, τῆς διαλεκτολογίας καὶ τῆς λεξικογραφίας. Ἀποκορύφωµα τοῦ ἐρευνητικοῦ του µόχθου ἀποτελεῖ τὸ Χρηστικὸ Λεξικὸ τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσας (Ἀθήνα 2014, σελίδες 1.819), τὸν σχεδιασµὸ καὶ τὸν ἐπιστηµονικὸ συντονισµὸ τοῦ ὁποίου τοῦ ἀνέθεσε ὁµόφωνα τὸ 2003 ἡ Ὁλοµέλεια τῆς Ἀκαδηµίας Ἀθηνῶν.