Αντώνης Γκίκας

Σπουδές

Ο Αντώνης Γκίκας (ΑΓ) αποφοίτησε το 2004 από το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης (Παράρτημα Χανίων) ως Μηχανικός Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Δίπλωματος στη Μετεωρολογία, Κλιματολογία και Φυσική του Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος [2007] και Διδακτορικού τίτλου στις Ατμοσφαιρικές Επιστήμες και στο Περιβάλλον [Μελέτη επεισοδίων αερολυμάτων στην ευρύτερη περιοχή της λεκάνης της Μεσογείου με τη χρήση σύγχρονων δορυφορικών δεδομένων, 2012]. Οι μεταπτυχιάκες σπουδές και η διδακτορική διατριβή εκπονήθηκαν στο Εργαστήριο Μετεωρολογίας του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. 

Σταδιοδρομία

Ο Αντώνης Γκίκας έχει εργαστεί ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων καθώς επίσης και ως εξωτερικός συνεργάτης με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ), το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το 2014, του χορηγήθηκε η υποτροφία Marie-Curie FP7-PEOPLE-IEF και εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής (Μάιος 2014-Απρίλιος 2016), στο πλαίσιο του προγράμματος MDRAF, στο τμήμα Επιστημών της Γης (Earth Sciences Department) στο ερευνητικό ινστιτούτο Barcelona Supercomputing Center. Το 2017, του χορηγήθηκε η ατομική υποτροφία Marie Skłodowska-Curie Individual Fellowship (H2020-MSCA-IF-2016; DUST-GLASS) η οποία εκπονήθηκε στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ (Μάιος 2017 – Απρίλιος 2019). To 2020, στο πλαίσιο της 2^ης Προκήρυξης Ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών, η ερευνητική πρόταση ATLANTAS (Assessment of naTural and ANThropogenic AerosolS impact on climate; Κωδ. Έργου: 544), με επιστημονικό υπεύθυνο τον ΑΓ, κρίθηκε επιτυχώς και εγκρίθηκε προς χρηματοδότηση.        

Ο Αντώνης Γκίκας, κατά την περίοδο 2017-2021, αποτέλεσε μέλος (εθνικός αντιπρόσωπος) της συντονιστικής επιτροπής του έργου inDust (“International Network to Encourage the Use of Monitoring and Forecasting Dust Products”; COST Action CA 16202) έχοντας κεντρικό ρόλο στο Πακέτο Εργασίας 1 (Dust observations) και ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη της βάσης δεδομένων Dust Products Catalogue. Ο ΑΓ συντόνισε το ερευνητικό πρόγραμμα NEWTON [2021-2022], σε συνεργασία με τον Δρ. Βασίλη Αμοιρίδη (κύριος επιστημονικός υπεύθυνος), το οποίο χρηματοδοτήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Διαστημικό Οργανισμό (ΕΟΔ, European Space Agency, ESA). Επιπρόσθετα, ο ΑΓ είναι επικεφαλής σε πακέτα εργασίας των προγραμμάτων ADD-CROSS) και L2A+ ενώ έχει κύριο ρόλο στα ερευνητικά προγράμματα VADAM και ACROSS τα οποία έχουν ως αντικείμενο τη διακρίβωση και την επιστημονική αξιοποίηση των δεδομένων από τις δορυφορικές αποστολές AEOLUS και EarthCARE του ΕΟΔ.                      

Έρευνα

Ο Αντώνης Γκίκας έχει συμμετάσχει σε 21 Ερευνητικά Προγράμματα, έχει συμμετάσχει σε 41 πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες έχοντας λάβει 775 αναφορές (h-index: 16, Web of Science; 30/1/2023) και σε 141 επιστημονικές εργασίες των οποίων τα αποτελέσματα έχουν ανακοινωθεί σε διεθνή και εθνικά συνέδρια. Η εργασία «ModIs Dust AeroSol (MIDAS): a global fine-resolution dust optical depth data set», επιλέχθηκε από την συντακτική επιτροπή του περιοδικού Atmospheric Measurement Techniques ως διακεκριμένη εργασία (highlight paper, 15/1/2021). Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν: (1) στη μελέτη του φορτίου αερολυμάτων με τη χρήση επίγειων και δορυφορικών δεδομένων, (2) στις αριθμητικές προσομοιώσεις του φορτίου των ερημικών αερολυμάτων, (3) στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αερολυμάτων και ακτινοβολίας, (4) στην επίδραση των ερημικών αερολυμάτων σε ατμοσφαιρικές διεργασίες, (5) στις τεχνικές αφομοίωσης δεδομένων αποσκοπώντας στη βελτίωση των προγνώσεων φορτίου ερημικών αερολυμάτων, (6) φυσική της ατμόσφαιρας και (7) στη μετεωρολογία-κλιματολογία. 

Διδασκαλία

Ο Αντώνης Γκίκας είχε επικουρικό έργο στο εργαστηριακό μάθημα Φυσικής της Ατμόσφαιρας (Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) για οκτώ (8) ακαδημαϊκά έτη (2005-2014). Επιπρόσθετα, ήταν ο διδάσκοντας των μαθημάτων «Fundamentals of remote sensing» και «Advanced space applications» στο Μ.Π.Σ. Space Science Technologies and Applications, το οποίο συνδιοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και το ΕΑΑ, για τα ακαδημαϊκά έτη 2017-2019. Τέλος, έχει συμμετάσχει στο 2^ο Θερινό Σχολείο της Ελληνικής Εταιρίας Έρευνας Αερολυμάτων (ΕΕΕΑ) παρουσιάζοντας σε προπτυχιακούς/μεταπτυχιακούς/διδακτορικούς φοιτητές τις βασικές αρχές μεθόδων τηλεπισκόπησης για την παρακολούθηση των αιωρούμενων σωματιδίων (Navarino Environmental Observatory, NEO).

Ενδεικτικές δημοσιεύσεις

1. A. Monteiro, S. Basart, S. Kazadzis, A. Gkikas, S. Vandenbussche, A. Tobias, C. Gama, C. Pérez García-Pando, E. Tarradellas, G. Notas, N. Middleton, J. Kushta, V. Amiridis, K. Lagouvardos, P. Kosmopoulos, V. Kotroni, M. Kanakidou, N. Mihalopoulos, N. Kalivitis, P. Dagsson-Waldhauserová, H. El-Askary, K. Sievers, T. Giannaros, L. Mona, M. Hirtl, P Skomorowski, S. Nickovic, A. Votsis, T. H. Virtanen, T. Christoudias, Biagio Di Mauro, S. Trippetta, S. Kutuzov, O. Meinander: «Multi-sectoral impact assessment of an extreme African dust episode in the Eastern Mediterranean in March 2018», Science of The Total Environment, Vol. 843, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2022.156861, 2022.
2. K. Papachristopoulou, I.-P. Raptis, A. Gkikas, I. Fountoulakis, A. Masoom, and S. Kazadzis: «Aerosol optical depth regime over megacities of the world», Atmos. Chem. Phys., 22, 15703–15727, https://doi.org/10.5194/acp-22-15703-2022, 2022.
3. H. Huang, Y. Qian, Y. Liu, C. He, J. Zheng, Z. Zhang, and A. Gkikas: «Where does the dust deposited over the Sierra Nevada snow come from?», Atmos. Chem. Phys., 22, 15469–15488, https://doi.org/10.5194/acp-22-15469-2022, 2022.  
4. E. Drakaki, V. Amiridis, A. Tsekeri, A. Gkikas, E. Proestakis, S. Mallios, S. Solomos, C. Spyrou, E. Marinou, C. Ryder, D. Bouris, P. Katsafados. «Modelling coarse and giant desert dust particles», Atmos. Chem. Phys., 22, 12727–12748, https://doi.org/10.5194/acp-22-12727-2022, 2022.
5. B. Cvetkovic, P. Dagsson-Waldhauserova, S. Petkovic, Ó. Arnalds, F. Madonna, E. Proestakis, A. Gkikas, A. Vukovic Vimic, G. Pejanovic, M. Rosoldi, D. Ceburnis, V. Amiridis, L. Lisá, S. Nickovic, and J. Nikolic: «Fully Dynamic High–Resolution Model for Dispersion of Icelandic Airborne Mineral Dust», Atmosphere, 13(9), 1345; https://doi.org/10.3390/atmos13091345, 2022.
6. Α. Gkikas, Ε. Proestakis, V. Amiridis, S. Kazadzis, E. Di Tomaso, E. Marinou, N. Hatzianastassiou, J.F. Kok, and C.P. García-Pando. «Quantification of the dust optical depth across spatiotemporal scales with the MIDAS global dataset (2003–2017)», Atmos. Chem. Phys., 22, 3553–3578, https://doi.org/10.5194/acp-22-3553-2022, 2022.
7. S.-A., Logothetis, V. Salamalikis, A. Gkikas, S. Kazadzis, V. Amiridis, and A. Kazantzidis. «15-year variability of desert dust optical depth on global and regional scales», Atmos. Chem. Phys., 21, 16499–16529, https://doi.org/10.5194/acp-21-16499-2021, 2021.
8. M.-B. Korras-Carraca, A. Gkikas, C. Matsoukas, N. Hatzianastassiou. «Global Clear-Sky Aerosol Speciated Direct Radiative Effects over 40 Years (1980–2019)», Atmosphere, 12 (10), 1254, https://doi.org/10.3390/atmos12101254, 2021.
9. Α. Gkikas, Ε. Proestakis, V. Amiridis, S. Kazadzis, E. Di Tomaso, A. Tsekeri, E. Marinou, N. Hatzianastassiou, and C. Pérez García-Pando, C. «ModIs Dust AeroSol (MIDAS): a global fine-resolution dust optical depth data set», Atmos. Meas. Tech., 14, 309–334, https://doi.org/10.5194/amt-14-309-2021, 2021. [Highlight paper]
10. I. Fountoulakis, P. Kosmopoulos, K. Papachristopoulou, I.-P. Raptis, R.-E. Mamouri, A. Nisantzi, A. Gkikas, J. Witthuhn, S. Bley, A. Moustaka, J. Buehl, P. Seifert, D. G. Hadjimitsis, C. Kontoes, S. Kazadzis. «Effects of aerosols and clouds on the levels of surface solar radiation and solar energy in Cyprus», Remote Sensing, 13 (12), 2319, https://doi.org/10.3390/rs13122319, 2021.
11. S. Solomos, N. Kalivitis, N. Mihalopoulos, V. Amiridis, G. Kouvarakis, A. Gkikas, I. Binietoglou, A. Tsekeri, S. Kazadzis, M. Kottas, Y. Pradhan, E. Proestakis, P. T. Nastos and F. Marenco: «From Tropospheric Folding to Khamsin and Foehn Winds: How Atmospheric Dynamics Advanced a Record-Breaking Dust Episode in Crete», Atmosphere, 9(7), 240; https://doi.org/10.3390/atmos9070240, 2018.
12. A. Gkikas, V. Obiso, C. Pérez García-Pando, O. Jorba, N. Hatzianastassiou, L. Vendrell, S. Basart, S. Solomos, S. Gassó, and J.M. Baldasano: «Direct radiative effects during intense Mediterranean desert dust outbreaks», Atmos. Chem. Phys., 18, 8757-8787, https://doi.org/10.5194/acp-18-8757-2018, 2018.
13. A.Gkikas, S. Basart, N. Hatzianastassiou, E. Marinou, V. Amiridis, S. Kazadzis, J. Pey, X. Querol, O. Jorba, S. Gassó, and J.M. Baldasano: «Mediterranean intense desert dust outbreaks and their vertical structure based on remote sensing data», Atmos. Chem. Phys., 16, 8609-8642, https://doi.org/10.5194/acp-16-8609-2016, 2016.
14. A. Gkikas, E.E. Houssos, C.J. Lolis, A. Bartzokas, N. Mihalopoulos, N. Hatzianastassiou: «Atmospheric circulation evolution related to desert dust episodes over the Mediterranean», Q.J.R. Meteorol. Soc., https://doi.org/10.1002/qj.2466, 2014.
15. A. Gkikas, N. Hatzianastassiou, N. Mihalopoulos, V. Katsoulis, S. Kazadzis, J. Pey, X. Querol, and O. Torres: «The regime of intense desert dust episodes in the Mediterranean based on contemporary satellite observations and ground measurements», Atmos. Chem. Phys., 13, 12135-12154, https://doi.org/10.5194/acp-13-12135-2013, 2013.
16. V. Amiridis, U. Wandinger, E. Marinou, E. Giannakaki, A. Tsekeri, S. Basart, S. Kazadzis, A. Gkikas, M. Taylor, J. Baldasano, and A. Ansmann: «Optimizing CALIPSO Saharan dust retrievals», Atmos. Chem. Phys., 13, 12089-12106, https://doi.org/10.5194/acp-13-12089-2013, 2013.
17. A. Gkikas, E.E. Houssos, N. Hatzianastassiou, C.D. Papadimas, A. Bartzokas: «Synoptic conditions favouring the occurrence of aerosol episodes over the broader Mediterranean basin», Q.J.R. Meteorol. Soc., 138: 932–949, https://doi.org/10.1002/qj.978, 2012.
18. A. Gkikas, N. Hatzianastassiou, N. Mihalopoulos: «Aerosol events in the broader Mediterranean basin based 7-year (2000 – 2007) MODIS C005 data», Ann. Geophys., 27, 3509-3522, https://doi.org/10.5194/angeo-27-3509-2009, 2009.