Βαξεβάνογλου Aλίκη

 

Η Αλίκη Βαξεβάνογλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Έκανε προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές ιστορίας και ιστορικής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris 1 της Σορβόννης όπου ανακηρύχθηκε διδάκτορας.

Εργάστηκε ως ερευνήτρια σε πολλά Ερευνητικά Προγράμματα του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Ιονίου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Έχει διδάξει Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (τμήμα Κοινωνιολογίας) και σε Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου (τμήμα Ιστορίας), της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (τμήμα Κοινωνιολογίας), του Πανεπιστημίου Αθηνών (τμήμα ΦΠΨ τομέας Διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΠΜΣ "Ελληνοϊταλικές Σπουδές"). 

Από το 2000 εργάζεται ως ερευνήτρια (σήμερα Κύρια Ερευνήτρια) με γνωστικό αντικείμενο την ελληνική και ευρωπαϊκή κοινωνική ιστορία στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Κοινωνίας της Ακαδημίας Αθηνών. Παράλληλα, από το 2010 διδάσκει Ευρωπαϊκή Ιστορία σε Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου (Τμήματα Ιστορίας και Πληροφορικής).

Το 2011-2017  δίδαξε «Κοινωνική και Οικονομική Ιστορία της Ευρώπης» σε προπτυχιακά μαθήματα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό).

Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά (στα αγγλικά, γαλλικά και ελληνικά) και έχει γράψει πέντε βιβλία κοινωνικής ιστορίας (στα ελληνικά).

Πρόσφατα Ερευνητικά Προγράμματα

1- Μετανάστευση και παράτυπη μετανάστευση

2- Μετανάστευση ανηλίκων

Πρόκειται για ερευνητικά προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί. Στόχοι: αφενός μια βάση 1.500 βιογραφικών δεδομένων μεταναστών χωρίς έγγραφα στην Ελλάδα και αφετέρου μια θεωρητική προσέγγιση με ιστορική διάσταση του σύγχρονου φαινομένου της μετανάστευσης. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών παρουσιάστηκαν και παρουσιάζονται σε μεταπτυχιακά σεμινάρια και διεθνή συνέδρια και μέρος της έρευνας έχει δημοσιευτεί στο Ελληνική κοινωνία, αρ.6 και 12, ενώ μια ακόμα δημοσίευση της είναι το  Aliki Vaxevanoglou “Is There Informal Labor? The Concept, the ILO’s Ideology, and Greece as an Example”, κεφάλαιο στο Migrant Actors Worldwide, επιμ. Dirk Hoerder και Lukas Neißl, Εκδόσεις Brill, (υπό έκδοση 2023).  

Υπεύθυνη Αλίκη Βαξεβάνογλου.

3-  Οι φτωχοί και το κοινωνικό ζήτημα στην Ευρώπη: μια ιστορική προσέγγιση

Έρευνα βιβλιογραφική που αποσκοπεί να παρουσιάσει στον ιστορικό χρόνο τις εξελίξεις του φαινομένου της φτώχειας και κυρίως τις συμπεριφορές, τα στερεότυπα, την νομοθεσία και τα συστήματα στήριξης, αποκλεισμού ή τιμωρίας… Η έρευνα αυτή παρουσιάζεται στο πλαίσιο μεταπτυχιακών σεμιναρίων του Ιονίου Πανεπιστημίου και του ΕΚΠΑ (Ιταλική Γλώσσα και Φιλολογία). Τμήματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο Ελληνική κοινωνία αρ. 10-11, το μέρος που αφορά τους φτωχούς τον Μεσαίωνα εκδόθηκε στις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2021), ενώ  ένα μέρος της έρευνας με τίτλο «Εξεγέρσεις και αντιστάσεις χωρικών: νέες ερμηνείες από τη μεσαιωνική ιστοριογραφία» θα εκδοθεί στο συλλογικό τόμο επιμ. Γεράσιμος Παγκράτης, εκδόσεις ΕΚΠΑ (υπό έκδοση 2023)..

Υπεύθυνη Αλίκη Βαξεβάνογλου

4- Εργασιακές σχέσεις και  εργασιακές δομές στην Ελλάδα (20ος -21ος αιώνας)

Έρευνα βασισμένη σε Απογραφές, αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις, κ.α. που στοχεύει να αναδείξει τις «ιδιάζουσες» εργασιακές δομές της σύγχρονης Ελλάδας, τόσο διαχρονικά όσο και στην διάρκεια της σημερινής συγκυρίας της κρίσης. Η νέα αυτή έρευνα, στενά συνδεδεμένη με τις προηγούμενες, παρουσιάζεται σε μεταπτυχιακά μαθήματα και σε διεθνή συνέδρια.

Υπεύθυνη Αλίκη Βαξεβάνογλου

5- Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ): ιστορία και ιδεολογία με επίκεντρο την έννοια της άτυπης εργασίας.  

Η έρευνα βασισμένη στο αρχειακό υλικό της ΔΟΕ –  ειδικότερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – παρακολουθεί τη διαμόρφωση της έννοιας «άτυπη εργασία», εντός της ΔΟΕ, την ακόλουθη διάδοση σε άλλες διεθνείς οργανώσεις (πχ Παγκόσμια Τράπεζα) αλλά και στον επιστημονικό κόσμο παγκοσμίως. Η έρευνα αυτή παρουσιάζεται σε διεθνή συνέδρια και μια πρώτη δημοσίευση της θα γίνει στο Aliki Vaxevanoglou “Is There Informal Labor? The Concept, the ILO’s Ideology, and Greece as an Example” κεφάλαιο στο Migrant Actors Worldwide, επιμ. Dirk Hoerder και Lukas Neißl, Εκδόσεις Brill, (υπό έκδοση 2023).  

Υπεύθυνη Αλίκη Βαξεβάνογλου

 

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ

Τα πιο πρόσφατα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν την κοινωνική ιστορία και ειδικότερα το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα, τις μεταλλάξεις της εργασίας και της φτώχειας στον ιστορικό χρόνο, τις στρατηγικές επιβίωσης των φτωχών, τα φαινόμενα μετακίνησης και μετανάστευσης για εργασία (ειδικότερα παράτυπης μετανάστευσης») στην Ελλάδα και την Ευρώπη, την οικογένεια, την απλή εμπορευματική παραγωγή, την επονομαζόμενη «παράτυπη οικονομία» (informal) και απασχόληση. Παράλληλα διερευνάται η ιστορία και η ιδεολογική ηγεμονία στα ζητήματα της εργασίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, με επίκεντρο την έννοια της επονομαζόμενης άτυπης εργασίας.  

 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

 

Α- ΒΙΒΛΙΑ

Οι Έλληνες κεφαλαιούχοι 1900-1940. Κοινωνική και οικονομική προσέγγιση, (Πρόλογος Σπ. Ι.  Ασδραχά), εκδ. Θεμέλιο- Ιστορική Βιβλιοθήκη,  Αθήνα 1994, 327 σελ.

Η κοινωνική υποδοχή της καινοτομίας. Το παράδειγμα του εξηλεκτρισμού στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, εκδ. Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών/ Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών/, Αθήνα 1996, 182 σελ.

Έλληνες Τσιγγάνοι: περιθωριακοί και οικογενειάρχες, (Πρόλογος Αθ. Ε. Γκότοβου), εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001, 184 σελ.

Σιβιτανίδειος Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων. Από την ίδρυση στην καθιέρωση, χρηματοδότηση έκδοσης Εθνικό ίδρυμα Ερευνών/ Σιβιτανίδειος Σχολή/ εκδ. οίκος Μελάνι, Αθήνα 2005, 300 σελ.

Οι φτωχοί και ο κοινωνικός δεσμός στην μεσαιωνική Ευρώπη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2021, σελ. 508. https://www.cup.gr/book/oi-ftochoi-kai-o-koinonikos-desmos-ston-dytiko-mesaiona/ 

Το βιβλίο αυτό συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα (Κατηγορία δοκιμίου) της αρμόδιας Επιτροπής για τα κρατικά βραβεία 2022 του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ανακοίνωση 15-12-2022). Βλέπε Βραχείες Λίστες Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων, Βραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης και Βραβείων Παιδικού Βιβλίου 2022 (culture.gov.gr)

Β. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΟΥΣ

Alice Vaxevanoglou, «Les relations entre Patrons et Travailleurs vues du côté du patronat», L’entreprise en Grèce et en Europe, XIème-XXème siècles, (Διεθνές Συνέδριο), εκδ. Association Interdisciplinaire Franco- hellénique, Αθήνα 1992, σ. 159-168.

Αλίκη Βαξεβάνογλου, «Για το ζήτημα της καινοτομίας: ιστορική προσέγγιση», στο Κοινωνιολογική  προσέγγιση της ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος της υπαίθρου (επιμέλεια Λ. Λουλούδης – Ν. Μπεόπουλος), εκδ. Στοχαστής- Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 1999, σ. 115-125.

Aliki Vaxevanoglou ,“Is There Informal Labor? The Concept, the ILO’s Ideology, and Greece as an Example” κεφάλαιο στο Migrant Actors Worldwide, επιμ. Dirk Hoerder and Lukas Neißl, Εκδόσεις Brill, (υπό έκδοση 2023).

Αλίκη Βαξεβάνογλου, «Εξεγέρσεις και αντιστάσεις χωρικών: νέες ερμηνείες από τη μεσαιωνική ιστοριογραφία» κεφάλαιο σε συλλογικό τόμο, επιμ. Γερ. Παγκράτης, εκδόσεις ΕΚΠΑ, (υπό έκδοση 2023).

Γ- ΑΛΛΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ (ενδεικτικά)

«Τα Πρακτικά του Συμποσίου για την ιστορικότητα της παιδικής ηλικίας και της νεότητας: πέρα από τον καθρέφτη» (βιβλιοκρισία), Τα  Ιστορικά, τχ. 6, Δεκέμβρης 1986, σ. 487-493.

«Άνθρωποι των επιχειρήσεων και Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα στις αρχές του 20ου αι.», Πανεπιστήμιο : Ιδεολογία και Παιδεία (Διεθνές Συνέδριο), Αθήνα 1989, τ. Α’, σ. 235-243.

«Εργοδότες και εργαζόμενοι στις αρχές του 20ου αιώνα: από την μεριά των εργοδοτών», Τα Ιστορικά, τχ.14-15, Ιούνιος-Δεκέμβριος 1991, σ. 99-112 .

«Les capitalistes Grecs au début du XXe siècle: comédiens et martyrs», Histoire et Mesure,  C.N.R.S, τεύχος αρ Χ, Παρίσι, 1995, σελ. 65-88.

«Η τσιγγάνικη οικογένεια», Ελληνική Κοινωνία, 5, Αθήνα 2001, σελ. 29- 66

«Οι Έλληνες Τσιγγάνοι, ένας καθρέφτης του παρελθόντος», στο Αγροτική Κοινωνία Λαϊκός Πολιτισμός (Διεθνές Συνέδριο ) Αθήνα 2006.

«Η μετανάστευση σήμερα: ένας καθρέφτης του σύγχρονου κόσμου», Ελληνική κοινωνία, 6, Αθήνα 2007, σ. 51-70.

«Education in Greece: Appearance and Structure», Etudes Balkaniques, XLVI no 1-2, 2010, Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, Σόφια, σ. 30-59.

«Φτωχοί, άποροι και δεινοπαθούντες στον Δυτικό Μεσαίωνα», Ελληνική Κοινωνία, 10-11, Αθήνα 2018 σ. 369-452.  

«Οι φτωχοί και τα Επαιτικά τάγματα στον Δυτικό Μεσαίωνα», Ελληνική Κοινωνία, 10-11,  Αθήνα 2018, σ. 452-490.

«Αόρατοι εργαζόμενοι: οι μετανάστες, η παραοικονομία και οι μεταμορφώσεις της», Ελληνική κοινωνία, 12, Αθήνα 2022, σ. 251-298   

 

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ (στα αγγλικά)

 

1- Τρίτο Διεθνές Συνέδριο Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας: Ιστορία της εργασίας: παραγωγή, αγορές,  σχέσεις, πολιτικές (τέλος Μεσαίωνα-αρχές 21ου αι.). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 24-27 Μαΐου 2017.

Τίτλος ανακοίνωσης: “On the Margins of the Current Labor Market: Undocumented Migrants”.

 

2- Διεθνές Συνέδριο «Σύνορα και Τεχνολογία» (8th Tensions of Europe Conference: Borders and Technology), Πανεπιστήμιο Αθηνών 7-10 Σεπτεμβρίου 2017.

Τίτλος ανακοίνωσης: “The Social Reception of Innovation in Interwar Greece: the technology of electricity”.

 

3- Δεύτερο Διεθνές Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ιστορία της Εργασίας, Πανεπιστήμια Ναντέρ και Σορβόννης, Παρίσι, 2 - 4 Νοεμβρίου 2017

Τίτλος ανακοίνωσης: “The Work Strategies of the Poor and the Diverse Ways of their Remuneration (Greece, 1900-1970)”

 

4- Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Εκτός τόπου περιπλάνηση και εγκατάσταση» (Out of Place Vagrancy and Settlement) Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών (Institute of Historical Research) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (University of London - Senate House), 5- 7 Δεκεμβρίου 2017.  

Τίτλος ανακοίνωσης: “Current Aspects of Vagrancy: Undocumented Migrants in 21st Century Greece”.

 

5- Δωδέκατο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Κοινωνικής Ιστορίας, Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνικής Ιστορίας Queen's University του Μπέλφαστ, 4 -7 Απριλίου 2018.

Τίτλος ανακοίνωσης: “Work and “Underground” Economy in Greece: a Family Affair”.

 

6- Σεμινάρια στην Ιταλική Εταιρεία Ιστορίας της Εργασίας (Società Italiana di Storia del Lavoro) με θέμα Συνύπαρξη και αλληλεπίδραση μεταξύ ελεύθερης και ανελεύθερης εργασίας. Η προοπτική των εργαζομένων. (Co-existence and interaction between free and unfree labour: The workers’ perspective), Πανεπιστήμιο του Τορίνο, 20 - 22 Σεπτεμβρίου 2018. 

Τίτλος ανακοίνωσης: “Social Relations, Family, and Labour in 20th Century Greece”.

 

7- «Κοινωνική δικαιοσύνη και αξιοπρεπή εργασία. Τα 100 χρόνια της δράσης της Διεθνούς Οργάνωση της Εργασίας»  26- 28 Ιουνίου 2019, Παρίσι.

Τίτλος ανακοίνωσης: "Les vicissitudes de la notion d'économie informelle et l'Organisation internationale du travail"

 

8- Τρίτο Διεθνές Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Ιστορία της Εργασίας, Άμστερνταμ, 19-21 Σεπτεμβρίου 2019.

Τίτλος ανακοίνωσης: “Simple commodity production and the diverse ways of labour remuneration”.

Συμμετοχή στην στρογγυλή τράπεζα «Όταν η αναπαραγωγική-επιβιωτική εργασία αναμειγνύεται με την ανελεύθερη εργασία: οι «άλλοι» της ελεύθερης εργασίας». Τίτλος ανακοίνωσης: “Time, Money, Labour, and Family: the Simple Commodity Production System”.

 

9- «Μετανάστευση παγκοσμίως: Αριστερές στρατηγικές, μετανάστες και καπιταλιστικά συμφέροντα από το δέκατο έκτο αιώνα έως σήμερα» -  56ο Συνέδριο της International Conference of Labour and Social History (ITH), Λιντς, Αυστρία, 23-25 Σεπτεμβρίου 2021.

 Τίτλος ανακοίνωσης “‘Informal’ Labour Market in Greece: the Old, the New, and Migrants”.

 

10- Εισαγωγική ομιλία στο Επιστημονικό συνέδριο: Κοινωνική διαμαρτυρία, εξέγερση και επανάσταση στα προνεωτερικά Ιταλικά Κράτη (13ο- 18ο αιώνας) - Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σεμινάριο Ιταλικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας, Αθήνα 29-30 Νοεμβρίου 2021

Τίτλος ομιλίας: Εξεγέρσεις και αντιστάσεις χωρικών: νέες ερμηνείες από τη μεσαιωνική ιστοριογραφία  

 

Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Οικονομικής Ιστορίας, της Ιταλικής εταιρίας ιστορίας της εργασίας (La Società Italiana di Storia del Lavoro – SISLav), του Ευρωπαϊκού Δικτύου  για την ιστορία της εργασίας (European Labour History Network-ELHN) και του Παγκόσμιου Δικτύου για την ιστορία της εργασίας (Global Labour History Network - GLHN). Είναι επίσης μέλος των ομάδων εργασίας του ELHN «Αμοιβή και διαπραγμάτευση» και «Ελεύθερη και ανελεύθερη εργασία»